Trước yêu cầu từ Kết luận 91 của Bộ Chính trị, “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường không chỉ là một mục tiêu xa vời mà đã trở thành nhiệm vụ cấp bách.
Tuy nhiên, lộ trình và cách thức để thực hiện nhiệm vụ này đang đặt ra nhiều thách thức với tất cả những người làm giáo dục.
Thực trạng và thách thức
Tại buổi tọa đàm “Làm thế nào đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học?” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức, TS. Đàm Quang Minh – Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn EQuest đã có những chia sẻ đáng chú ý về thực trạng và giải pháp thúc đẩy việc phổ cập tiếng Anh trong trường học. Ông Minh cho biết, trình độ tiếng Anh của Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong thời gian qua. Điểm IELTS 5.5 – 6.5 trước đây được xem là “rất giỏi”, thì nay đã trở nên phổ biến.
Thậm chí, số lượng học sinh đạt IELTS 9.0 cũng ngày càng nhiều. Tuy nhiên, ông Minh cũng nhận định, trình độ tiếng Anh của học sinh, xã hội và giáo viên trong mặt bằng Việt Nam tăng đáng kể nhưng so với thế giới vẫn còn khiêm tốn. “Thế giới có chỉ số đánh giá mức độ thành thạo tiếng Anh trong xã hội. Vào năm 2015, Việt Nam xếp mức 29/70; vào năm 2020 giảm xuống mức 65/100 quốc gia. Mới nhất là 2024, Việt Nam đạt mức 58/113 quốc gia. Đâu đó chúng ta nằm giữa bảng xếp hạng. Có thể thấy, mặc dù trình độ tiếng Anh ở Việt Nam tăng đáng kể nhưng các nước khác vẫn tăng.”
“Đây là cuộc đua, tất cả quốc gia đều phải đẩy mạnh tốc độ phát triển của mình. Việt Nam không thể hài lòng với tốc độ phát triển của nước ta, dù đã có nhiều nỗ lực”, TS. Đàm Quang Minh nhấn mạnh.
TS. Đàm Quang Minh cũng chỉ ra rằng, phụ huynh Việt Nam rất chịu khó đầu tư cho giáo dục, đặc biệt môn Tiếng Anh, đây là một trong những điểm mạnh của giáo dục tiếng Anh của nước ta. Chính vì vậy, công tác giáo dục, chỉ số giáo dục của Việt Nam cao hơn hẳn các quốc gia khác trong cùng mức độ kinh tế bởi có sự đóng góp to lớn của các bậc phụ huynh hiện nay.
Cũng tại tọa đàm, PGS.TS Hà Lê Kim Anh, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội, nhấn mạnh những chuyển biến tích cực trong giảng dạy tiếng Anh 10 năm trở lại đây, đặc biệt là sự ra đời của nhiều khung pháp lý, chương trình đào tạo bài bản và các hoạt động tập huấn giáo viên.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc giảng dạy tiếng Anh ở Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn. Bà Nguyễn Thị Mai Hoa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, chỉ ra những hạn chế trong chất lượng dạy và học tiếng Anh ở nhiều địa phương, cơ sở giáo dục. Bà cũng nhấn mạnh bài toán thiếu giáo viên và cơ sở vật chất, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa.
TS. Lê Đức Thuận, Trưởng phòng GD-ĐT quận Ba Đình thì cho rằng thực trạng chênh lệch trình độ giáo viên, học sinh giữa các trường và áp lực thi cử cũng là những thách thức lớn. “Còn với tiếng Anh, nhiều người chất vấn: học để làm gì, vì có bao giờ dùng đến tiếng Anh đâu? Đó chính là câu chuyện kiến tạo môi trường! Tôi xin được chia sẻ như vậy để thấy rằng, toàn hệ thống chính trị cần làm ngay, không thể cào bằng nhưng cũng phải phân loại, phân bậc cụ thể; vừa vĩ mô nhưng cũng phải chi tiết cho từng bước”- ông Thuận nêu vấn đề.
Cần giải pháp đồng bộ cho các trường công lập và ngoài công lập
Theo TS. Đàm Quang Minh, một trong những thuận lợi trong việc giảng dạy tiếng Anh tại Việt Nam là học bộ môn này tốt sẽ đem lại lợi ích trực tiếp cho học sinh và người dân. Theo thống kê của EQuest, những bạn sinh viên trong hệ thống có tiếng Anh lương khởi điểm thường tăng từ 25-50%.
“Kết quả phản ánh trong hệ thống trường tư thục của chúng tôi khá rõ, đầu ra tất cả các trường có khối 12 rơi khoảng 9,6 – 9,8/10. Kết quả này phản ánh đúng việc khi đầu tư vào tiếng Anh, kết quả người học sẽ tốt lên” – ông Minh cho biết thêm.
Để thúc đẩy việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học theo tinh thần của Kết luận 91 của Bộ Chính trị, từ những thực tế triển khai tiếng Anh trên diện rộng, đến các vùng sâu, vùng xa của Tập đoàn Giáo dục EQuest, TS. Đàm Quang Minh đề xuất một số giải pháp thiết thực với thực trạng của Việt Nam.
Thứ nhất, cần hoàn thiện hành lang pháp lý với những quy định rõ ràng, cụ thể hơn về việc triển khai các chương trình đào tạo tiếng Anh, đặc biệt là chương trình song ngữ.
Thứ hai, cần có sự đầu tư bài bản, đồng bộ vào việc đào tạo giáo viên, nâng cao chất lượng chương trình, tài liệu giảng dạy và cơ sở vật chất.
Thứ ba, cần ứng dụng công nghệ, khuyến khích sử dụng các nền tảng công nghệ trong dạy và học tiếng Anh, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa. Cuối cùng, cần tăng cường hợp tác công – tư, thúc đẩy việc chia sẻ kinh nghiệm và mô hình đào tạo tiếng Anh hiệu quả giữa các trường công lập và tư thục.
TS. Đàm Quang Minh cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của các đơn vị giáo dục tư nhân trong việc tiên phong thử nghiệm các phương pháp giảng dạy tiên tiến, ứng dụng công nghệ hiện đại, hỗ trợ học sinh vùng khó khăn… Ông cũng đưa ra ví dụ thực tế khi triển khai Chương trình iLINK (chương trình dạy và học Tiếng Anh qua môn Toán và Khoa học của iSMART Education – thành viên Tập đoàn EQuest) tại Mù Cang Chải. Với nền tảng công nghệ và hệ thống bài giảng số, EQuest đã mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng cao cho học sinh ở vùng sâu, vùng xa, nơi còn thiếu thốn cơ sở vật chất và giáo viên ngoại ngữ..
Thông qua hình thức học trực tuyến kết hợp trực tiếp, iLINK đã kết nối giáo viên iSMART với các điểm trường, đặc biệt là các trường ở vùng sâu, vùng xa, giúp học sinh được tiếp cận với tiếng Anh thông phương pháp giảng dạy tiên tiến, góp phần bình đẳng hoá và xã hội hoá giáo dục.
“Khi chúng ta nâng tầm được tiếng Anh ở tất cả các địa bàn, thì toàn bộ hệ thống sẽ được hưởng lợi từ nền tảng đó”, TS. Đàm Quang Minh khẳng định.
Dù còn nhiều thách thức, nhưng nhiệm vụ chuyển đổi và nỗ lực để đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học là hoàn toàn khả thi nếu có sự đồng bộ và quyết tâm cao, với chiến lược rõ ràng và sự chung tay góp sức của toàn xã hội, đặc biệt là sự tham gia của các tổ chức giáo dục tư nhân với những tiên phong và sáng tạo trong việc kết hợp công nghệ và kinh nghiệm, phương pháp đào tạo từ các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới.
Như lời phát biểu của Nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT GS. Trần Văn Nhung: “Cùng với sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị và xã hội, việc học, dạy và sử dụng tiếng Anh trên đất nước ta sẽ được triển khai mạnh mẽ, quyết liệt và cũng sẽ có những bước tiến ngoạn mục.”
Nguồn: Báo Đại biểu Nhân dân