Sự len lỏi ngày càng mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục không chỉ làm thay đổi cách học trò tiếp cận kiến thức, mà còn đặt ra nhiều câu hỏi cho vai trò và phương pháp giảng dạy của người thầy.
Trong bối cảnh đó, nhiều nhà giáo đã thấu hiểu rằng đây thời điểm cần phải thay đổi. Không chờ bị “bỏ lại phía sau”, họ chủ động học hỏi, thử nghiệm, thích nghi và làm mới mình, để tiếp tục đồng hành cùng người học trong một thế giới chuyển động không ngừng.
Tại Trường Cao đẳng Việt Mỹ HCM (thành viên Tập đoàn Giáo dục EQuest), giảng viên Lê Hoàng Nhật Minh – Quản lý Khoa Thiết kế – cũng là một trong những người như thế. Với mong muốn công nghệ không làm lu mờ vai trò người thầy, mà trở thành công cụ giúp họ mạnh mẽ và hiệu quả hơn trong sứ mệnh giáo dục, cô Minh đã bước ra khỏi vùng an toàn để học hỏi, ứng dụng công nghệ vào giảng dạy, quản lý.
Trong cuộc trò chuyện dưới đây, cô Minh sẽ chia sẻ về những chuyển biến trong tư duy nghề giáo, cách ứng dụng công nghệ hiệu quả vào thực tiễn và trên hết là làm thế nào để giữ vững giá trị nhân văn trong một nền giáo dục ngày càng số hóa.
Khi vai trò của người thầy không chỉ là dạy học
Xin chào cô Nhật Minh, điều gì đã khơi gợi sự tò mò và thôi thúc cô bắt đầu hành trình khám phá lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là AI?
Tôi bắt đầu tiếp xúc với công nghệ từ những năm còn là sinh viên ngành thiết kế, nhưng lúc đó chỉ đơn thuần là sử dụng những công cụ như Adobe Illustrator, Adobe Photoshop, Google Slides… Tuy nhiên, chỉ khi bước vào vai trò quản lý ngành và giảng dạy tại Trường Cao đẳng Việt Mỹ HCM, tôi mới thật sự áp dụng công nghệ theo chiều sâu.
Tôi từng dành hàng giờ để theo dõi tiến độ học tập, so sánh thủ công từng bảng điểm, từng file bài tập, để rồi khi ứng dụng những công cụ công nghệ đơn giản, việc quản lý trở nên khoa học và hiệu quả hơn. Sau đó, tôi thử dùng AI cơ bản như Gemini để phân tích dữ liệu, tạo các template phản hồi sinh viên. Công việc nhẹ hơn, nhưng lại có chiều sâu hơn vì tôi có thêm thời gian quan sát sinh viên.
Đối với AI, tôi từng tò mò và lo ngại khi người ta nói nó có thể thay thế chúng tôi – những người làm thiết kế. Nhưng rồi tôi nhận ra, AI có thể trở thành bạn, một công cụ đắc lực giúp tôi đồng hành với các sinh viên.
Giảng viên Lê Hoàng Nhật Minh – Quản lý Khoa Thiết kế – Cao đẳng Việt Mỹ HCM.
Từ quan sát thực tế của mình, cô thấy AI đang thay đổi việc dạy và học như thế nào? Có điều gì khiến cô bất ngờ, thích thú hoặc trăn trở?
Điều khiến tôi thích thú nhất là sự đảo chiều trong mối quan hệ người dạy – người học. Trước kia, giáo viên là người đưa ra kiến thức, sinh viên tiếp nhận. Nhưng giờ đây, AI có cung cấp kiến thức ngay tức thì bằng một cú click. Vai trò của người thầy không còn là “người truyền đạt”, mà là người dẫn dắt, truyền cảm hứng và tạo ra trải nghiệm học tập có ý nghĩa.
Trăn trở lớn nhất của tôi là: Liệu chúng ta – những người làm giáo dục – đã thật sự sẵn sàng thay đổi vai trò của chính mình chưa? Công nghệ thì sẵn sàng rồi, còn con người cần can đảm để chuyển mình.
Vậy với kinh nghiệm cá nhân, theo cô làm sao để nâng cao năng lực sử dụng AI?
Tôi bắt đầu từ những việc rất nhỏ, hỏi ChatGPT soạn một phần nội dung bài giảng, dùng Canva AI tạo ảnh minh họa, Gemini để tổ chức kế hoạch giảng dạy. Ban đầu còn vụng về, sai lên sai xuống, nhưng tôi thấy rõ, học công nghệ không cần giỏi ngay, chỉ cần dám thử mỗi ngày một chút.
Tôi cũng tham gia các lớp học online, các buổi đào tạo nội bộ và đặc biệt là chia sẻ lại với đồng nghiệp những gì mình vừa học được. Cách tốt nhất để học chính là dạy lại.
Cô Minh (bên phải ngoài cùng) và các cộng sự tại Khoa Thiết kế.
Tại Trường Cao đẳng Việt Mỹ HCM, AI hiện nay đang được ứng dụng vào quá trình vận hành hoặc quản lý đào tạo như thế nào, thưa cô?
Tại trường, chúng tôi có Ban công nghệ và chuyển đổi số. Riêng về Khoa Thiết kế tôi đang làm việc, chúng tôi đang thử nghiệm xây dựng dự án Thư ký Khoa ảo với tên gọi Văn Thư. Đây là sự kết hợp giữa AI agent và chatbot, tích hợp với hệ thống dữ liệu nội bộ để hỗ trợ quản lý thông tin giảng viên, sinh viên, giáo án, đề thi, đáp án… Dữ liệu đã được số hóa liên tục suốt 3 học kỳ qua và đang được chuẩn hóa để phục vụ phân tích chuyên sâu bằng AI. Đây là dự án mà tôi tâm đắc theo đuổi và vẫn đang trong quá trình phát triển.
Ngoài ra, trong môn Thiết kế đồ họa 3D, chúng tôi sử dụng AI để hỗ trợ sinh viên viết kịch bản. AI giúp sinh viên rà soát nội dung, điều chỉnh lời thoại theo thị hiếu thị trường, nhờ vậy, các em có thêm thời gian đầu tư vào kỹ xảo, dựng hình, màu sắc… – những kỹ năng cốt lõi của ngành.
Vững tin vào yếu tố con người
Trường Cao đẳng Việt Mỹ HCM là thành viên của Tập đoàn EQuest – một trong những tổ chức giáo dục tư nhân lớn nhất Việt Nam hiện nay. Được biết cô hiện đang tham gia Ban Chuyển đổi số của Tập đoàn. Với vị thế của EQuest, chắc hẳn quá trình chuyển đổi số ở đây đang diễn ra mạnh mẽ?
EQuest là một tập đoàn giáo dục nhưng mang trong mình “gen công nghệ”. Ngay từ năm 2011, khi nhiều trường vẫn quen với bảng phấn, EQuest đã bắt đầu áp dụng mô hình giáo dục kết hợp công nghệ. Và không chỉ dừng ở việc dùng PowerPoint hay hệ thống LMS, mà là đổi mới toàn diện: từ nội dung bài giảng, phương pháp giảng dạy đến trải nghiệm học tập của người học.
Một ví dụ cụ thể là chiến lược phát triển nội dung số với các video ngắn (3-4 phút), tương tác cao và luôn đi kèm bài kiểm tra nhanh. Tôi được biết, ý tưởng này bắt nguồn từ những quan sát thực tế của Ban Lãnh đạo khi tìm hiểu các mô hình giáo dục tại Ấn Độ. Có thể nói, EQuest đã tiên phong trong chuyển đổi số, một hành trình hơn 10 năm, rất bài bản.
EQuest không xem chuyển đổi số là một dự án, mà là một hành trình phát triển năng lực số toàn diện và lâu dài. Từ quản trị dữ liệu, quy trình vận hành đến đổi mới sư phạm, mọi mảnh ghép đều đang dần số hóa.
Cao đẳng Việt Mỹ HCM là một trong những đơn vị đang chuyển đổi số tích cực tại EQuest.
Theo cô, đâu là chìa khóa để một tổ chức giáo dục không chỉ chuyển đổi số thành công mà còn lan tỏa tinh thần đổi mới đến từng giảng viên, từng lớp học?
Chìa khóa, theo tôi, là niềm tin vào con người.
Công nghệ chỉ là phương tiện. Nếu ban lãnh đạo không tin vào tiềm năng sáng tạo của giảng viên và nhân viên, nếu giảng viên không tin vào khả năng thích ứng của sinh viên, thì công nghệ có hiện đại đến đâu cũng chỉ nằm trên giấy.
Chúng ta có thể bắt đầu từ việc lắng nghe lẫn nhau, trao quyền cho đội ngũ, khuyến khích khả năng tự chủ sáng tạo ở sinh viên và tạo ra không gian thử – sai – học hỏi một cách an toàn.
Tất nhiên, hành trình này không dễ. Nhưng theo tôi, thách thức lớn nhất không nằm ở việc thiếu công nghệ, mà ở việc thay đổi tư duy. Vẫn còn những e ngại, hoài nghi về tác dụng thực sự của công nghệ trong giáo dục. Nhưng tôi tin, khi thấy được giá trị thực tế, như tôi đã từng trải qua, ai rồi cũng sẽ muốn đồng hành cùng chuyển đổi số.
Hãy cứ thử, kể cả khi bạn chưa chắc chắn. Mỗi bước nhỏ hôm nay sẽ trở thành bước đệm vững chắc cho ngày mai. Chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công cụ mà là hành trình thay đổi chính mình để tạo ra những giá trị giáo dục mới mẻ hơn, ý nghĩa hơn.
Xin cảm ơn cô Minh vì cuộc trò chuyện thú vị này!
